อังกฤษจุดเริ่มกีฬาไอซ์ สเก็ต

[พระราชินีเเมรี่]

สเก็ตลีลา (อังกฤษ: figure skating) บางครั้งนิยมเรียกทับศัพท์เป็น "ฟิกเกอร์สเก็ต" เป็นกีฬาสเก็ตน้ำแข็ง ซึ่งแข่งขันโดยการแสดง การหมุน, กระโดด, การทำสเต็บเท้า (step sequences) และ การแสดงท่าทางอื่น ๆ โดยทั่วไปมักจะเป็นการแสดงประกอบเสียงดนตรี การแข่งขันมีทั่งแบบเดี่ยว, เป็นคู่ (ชายคู่หญิง) , ไอซ์แดนซิ่ง (ice dancing) และประเภทหมู่คณะ (synchronized skating) (ยังไม่มีการแข่งขันในระดับชิงแชมป์โลกหรือโอลิมปิกในประเภทนี้) การแข่งขันระดับนานาชาติมีหลายรายการ โดยมีการออกกฎการแข่งขัน และกำกับดูแลโดย สหพันธ์สเก็ตน้ำแข็งนานาชาติ (ISU) สเก็ตลีลาเป็นหนึ่งในรายการแข่งขันซึ่งบรรจุในการแข่งขัน โอลิมปิกฤดูหนาว
รายการแข่งขันระดับนานาชาติรายการหลักของโลกซึ่งอยู่ในกำกับดูแลของสหพันธ์สเก็ตน้ำแข็งนานาชาติมีดังต่อไปนี้ โอลิมปิกฤดูหนาว (Winter Olympic Games) การแข่งขันสเก็ตลีลาชิงแชมป์โลก (World Figure Skating Championships) การแข่งขันสเก็ตลีลาชิงแชมป์ยุโรป (European Figure Skating Championships) การแข่งขันชิงแชมป์สี่ทวีป (Four Continents Figure Skating Championships) และการแข่งขัน ไอเอสยู กรังปรีซ์ (ISU Grand Prix of Figure Skating)
กีฬานี้เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับธุรกิจบันเทิง โดยมีการจัดการแสดงที่ไม่ได้เป็นการแข่งขัน และนอกจากนั้นยังมีการแสดงสเก็ตเพื่อบันเทิงผู้ชมหลังจากจบการแข่งขันของนักกีฬาที่ได้อันดับต้น ๆ หรือที่เรียกว่า "เอกซิบิชัน" (exhibition) หรือ "กาลา" (gala) ก็เรียก นักสเก็ตหลายคนหลังจากจบอาชีพการแข่งขัน มักผันอาชีพไปแสดงสเก็ตโชว์

อุปกรณ์

รองเท้าสเก็ตลีลาแตกต่างจากรองเท้าสเก็ตที่ใช้ในไอซ์ฮอกกี้ ตรงที่ส่วนหัวของใบมีดรองเท้าสเก็ตลีลามีรอยหยักเป็นฟัน เรียก โทพิก (toe pick) (หรือ โทเรคส์) ใช้จิกพื้นช่วยในการกระโดด ไม่ควรใช้ในการหมุน ในปัจจุบันโทพิกนั้นมีการออกแบบที่ค่อนข้างหลากหลาย บางแบบมีฟันยื่นออกมาที่ด้านข้างของใบมีดอีกด้วย
ใบมีดรองเท้าสเก็ตลีลา มีรูปร่างโค้งจากด้านหน้าไปจนถึงด้านหลัง ด้วยรัศมีของความโค้งประมาณ 2 เมตร ใบมีดสเก็ตนั้นมีรูปร่าง กลวงเป็นร่องที่ส่วนขอบใบมีด ซึ่งทำให้ใบมีดนั้นถูกแบ่งออกเป็น 2 คมมีด (Edges) คือ คมมีดด้านใน และ ด้านนอก ในการสเก็ตนั้นจะสเก็ตบนคมมีดด้านใดด้านหนึ่งเท่านั้น ไม่สเก็ตบนทั้งสองคมพร้อมกัน (ซึ่งเรียกว่าเป็นการสเก็ตแบบ แฟลต) โดยจากการมีร่องตรงกลางทำให้แบ่งคมมีดออกเป็น 2 ด้านเช่นนี้เอง ทำให้นักสเก็ตลีลาจะต้องเรียนรู้ที่จะทรงตัวในด้านใบมีดด้านใดด้านหนึ่ง จึงเกิดคำศัพท์ที่ว่า "อินไซด์เอจ"(Inside Edge) หรือ การสเก็ตโดยทรงตัวจากด้านในคมมีด (ด้านที่เข้าหาตัว) และ "เอาท์ไซด์เอจ" (Outside Edge) หรือการสเก็ตโดยทรงตัวบนด้านนอกคมมีด (ด้านออกจากตัว)

การสเก็ตให้ลื่นไถลได้ดีนั้นมีพื้นฐานมาจากความสามารถในการใช้คมมีดเพื่อเร่งความเร็วอย่างมีประสิทธิภาพ ในปัจจุบันได้มีการออกแบบ ใบมีดสเก็ตรูปพาราโบลาเพื่อช่วยเพิ่มเสถียรภาพของนักสเก็ตโดยมีการเพิ่มส่วนเว้ากลางตามด้านยาวของใบมีด และการออกแบบของ "เคพิก" (K-Pick) ซึ่งเสมือนการเพิ่มโทพิกเสริมเพื่อเพิ่มการจิกน้ำแข็งเพื่อเพิ่มแรงกระชากและระยะความยาวของการกระโดด อย่างไรก็ดีการออกแบบทั้งสองขึ้นอยู่กับความถนัดของนักกีฬาด้วย
ในอดีตนั้น รองเท้าสเก็ตจะทำจากหนัง และผลิตขึ้นด้วยมือ แต่ในปัจจุบัน รองเท้าสเก็ตที่ทำจากวัสดุเทียมด้วยการหล่อ เริ่มได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากทนทาน มีน้ำหนักเบากว่าหนัง และ มีราคาถูก ในรองเท้ารุ่นใหม่จะมีส่วนข้อเท้าที่พับได้เพื่อความยืดหยุ่น รองเท้าจากวัสดุสังเคราะห์จะสามารถปรับเข้ากับรูปเท้าได้เร็ว ช่วยย่นระยะเวลาการปรับรองเท้าให้เข้ากับรูปเท้า (Break-In) รองเท้าจากวัสดุเทียมจึงเป็นที่นิยมสำหรับผู้เริ่มฝึกหัด อย่างไรก็ดีรองเท้าสเก็ตที่ทำจากหนังแท้จะมีราคาสูง และเป็นที่นิยมสำหรับนักกีฬาระดับสูงมากกว่าเนื่องจากจะมีการเสริมชั้นของหนังแท้สูงสุดถึง 3 ชั้นเพื่อเสริมความแข็งแรง และข้อดีอีกอย่างของรองเท้าหนังแท้ก็คือ จะสามารถปรับเข้ากับรูปเท้านักกีฬาได้ดีกว่าเมื่อใช้ไปในระยะเวลาหนึ่ง (Break-In) แม้ว่าจะต้องอาศัยเวลาการปรับตัวที่นานกว่ารองเท้าสังเคราะห์ก็ตาม

การเลือกอุปกรณ์สำหรับนักกีฬานั้น จำเป็นต้องผนวกเอาระดับการเล่นกับรุ่นของรองเท้า และใบมีดเข้าไว้ด้วยกัน ซึ่งผู้ผลิตจะมีการอธิบายไว้ชัดเจนว่ารองเท้า หรือใบมีดลักษณะเช่นไร จึงจะเหมาะสมกับระดับของผู้เล่น

ส่วนที่เป็นใบมีดนั้นยึดติดกับพื้นรองเท้า และ ส้นรองเท้า โดยการยึดด้วยตะปูควง อุปกรณ์อื่น ๆ ที่นอกเหนือจากที่กล่าวไปแล้วก็มี แผ่นสำหรับป้องกันก้นกระแทก ใช้สอดไว้ในกางเกงเพื่อช่วยลดการบอบช้ำเวลาลื่นล้ม และอุปกรณ์สำหรับป้องกันใบมีดสเก็ตเรียก การ์ด (guard) ใช้ครอบใบมีดเมื่อจำเป็นต้องเดินบนพื้นที่ไม่ใช่ลานน้ำแข็ง เพื่อปกป้องคมของใบมีด อุปกรณ์สำหรับป้องกันใบมีดอีกชนิดเรียก โซกเกอร์ เป็นครอบชนิดอ่อนสำหรับป้องกันใบมีดขึ้นสนิมจากความชื้น ในขณะที่ไม่ได้สวมใส่